آرشیو اخبار

کارگاه یک روزه خشک کن های خورشیدی که با همکاری دکتر روستا پوراز مرکزتحقیقات زرقان در مدیریت جهادکشاورزی شهرستان انجام گردید

دراین کارگاه آموزشی تعدادی از کشاورزان و باغداران شهرستان حضور داشتند دستگاه اموزشی خشک کن خورشیدی به نمایش گذاشته و کشاورزان از نزدیک با نحوه کارکرد آن آشنا شدند،بعضی از محصولات باغی در دستگاه مذکورنظیر انگور، آلو، سیب درختی، گل رز و..... خشک شده در این دستگاه به نمایش گذاشته شد.

طبق صحبت های کارشناسان مدیریت جهادکشورزی شهرستان بواناتمحصول در این دستگاه در مدت4 الی 5 ساعت در روزهای آفتابی محصول خشک می شود و مناسب بعضی از محصولات شهرستان : ازجمله: گل محمدی ،زعفران، سیب و گوجه فرنگی چیپس شده و... می باشد. شایان ذکر می باشد آزمایشات بر روی این دستگاه جهت انواع میوه جات موجود در شهرستان توسط کارشناسان مدیریت جهادکشاورزی انجام گردید و نتایج آزمایشات به مرکز تحقیقات انعکاس داده شد تا دستگاه ساخته شده توسط مرکز تحقیقات متناسب با انواع میوه جات کارکرد مناسب و قابل قبولی داشته باشد.

بعضی از مطالب ونکات آموزشی در این دوره به شرح ذیل می باشد که جهت آشنایی بیشتر می باشد.

درشهرستان بوانات حدود ۸۰ تا ۹۰ درصد مردم آن به کشاورزی مشغول هستند.. عدم وجود وسایل محافظت کننده و نگه‌دارنده از غذاها و محصولات، منجر به ضرر و زیان‌های قابل توجهی می‌شود. طبق محاسبات انجام گرفته مصرف انرژی جهان هر 20 سال دو برابر می شود در نتیجه اهمیت یک منبع تجدید پذیر و سازگار با محیط زیست اهمیت بیشتری  می یابد.در ایران به دلیل زیاد بودن روزهای آفتابی، رطوبت کم و پائین بودن ارتفاع بسیاری از مناطق به نظر می رسد که انرژی خورشیدی جایگزین مناسبی برای سوخت های فسیلی و هسته ای باشد.

یکی از ساده ترین و رایج ترین راه های استفاده از انرژی خورشیدی تبدیل آن به انرژی گرمایی است که به آسانی و با تجهیزات کم هزینه قابل اجراست. از انرژی خورشیدی در صنایع غذایی برای خشک کردن مواد غذایی و کشاورزی استفاده می کنند.

در روش سنتی خشک کردن، مواد غذایی را در سطح وسیعی بر روی زمین در معرض نور مستقیم خورشید پهن  می کنند. که در این روش مشکلاتی از قبیل عدم خشک شدن یکنواخت، آلوده شدن محصول به گرد و غبار و حشرات و از بین رفتن محصول در اثر بارش های ناگهانی وجود دارد. همچنین تابش مستقیم خورشید بر روی مواد غذایی به کیفیت محصول آسیب  می رساند.  در حالیکه اگر برای خشک کردن مواد غذایی از خشک کن های خورشیدی استفاده کنیم دیگر با این مشکلات رو به رو نخواهیم بود.

انرژی خورشیدی رایگان، تجدید پذیر، فراوان و با محیط زیست سازگار است.

خشک کردن مواد غذایی با استفاده از خشک کن های خورشیدی در مناطقی که رطوبت نسبی هوا کمتر از 60% و دما بالاتر از 22 درجه سانتی گراد و تعداد روزهای آفتابی زیاد است قابل اجرا است. در نتیجه استفاده ازخشک کن های خورشیدی در ایران به دلیل شرایط مساعد جوی عملی و مقرون به صرفه است.حال چندین سوال

آیا خشک‌کردن میوه‌ها باعث کاهش ارزش تغذیه‌ای آنها هم می‌شود؟

به‌کارگیری فرآیند حرارتی باعث کاهش فعالیت برخی از ویتامین‌ها مانند ویتامین C و رنگدانه‌های مفید در میوه‌ها می‌شود. با وجود این، کاهش ارزش تغذیه‌ای میوه‌ها به روش و سرعت خشک‌کردن بستگی دارد. بدیهی است که ارزش تغذیه‌ای میوه‌های تازه به مراتب بیشتر از میوه‌های خشک است.

به نظر شما آیا درست است که می‌گویند کالری میوه‌های خشک بیشتر از میوه‌های تازه است؟

از آنجا که مقدار زیادی از آب میوه‌ها، طی فرآیند خشک‌کردن از دست می‌رود، میزان موادخشک محصول نهایی (مانند قندها) افزایش پیدا می‌کند. این افزایش موادخشک هم می‌تواند باعث ایجاد کالری بیشتر در محصولات خشک‌شده شود و ممکن است که مصرف مداوم و بی‌رویه آنها، مشکلاتی مانند اضافه‌وزن را هم برای افراد به وجود بیاورد.

حال انواع خشک کنها خورشیدی می پردازیم:

·       خشک کن های خورشیدی طبیعی

·       خشک کن های خورشیدی نیمه مصنوعی

·       خشک کن های خورشیدی کمکی

خشک کن های خورشیدی طبیعی:

در این خشک کن ها گرمایی که توسط خورشید ایجاد می شود به وسیله جریان طبیعی هوا باعث خشک شدن محصول می شود.

این خشک کن ها به دلیل داشتن حصار از خسارات وارده به محصول در مقایسه با روش سنتی جلوگیری می کنند.

خشک کن های خورشیدی نیمه مصنوعی:

در این خشک کن ها از فن برای عبور جریان هوا استفاده می کنند.

برای خشک کردن مواد غذایی بیشتر از این خشک کن استفاده می شود.

خشک کن های خورشیدی کمکی:

در این خشک کن ها قسمت اعظم انرژی حرارتی از طریق خورشید تامین می شود.

این خشک کن ها دارای منبع ذخیره انرژی هستند و در مناطقی که ذخیره انرژی خورشیدی کافی نیست مورد استفاده قرار می گیرند.

در پا یان مزایای کلی این دستگاه به شرح ذیل می باشد :

1-کاهش مدت زمان خشک شدن محصولات

2-عدم کاهش کیفیت با توجه سرعت خشک شدن محصولات

3 بهداشتی بودن این روش نسبت به روش سنتی

4- به سوخت یا انرژی مکانیکی نیاز ندارد.

5- روش بسیار ساده ای است

6- فعالیت میکروبی و تهاجم حشرات و قارچ ها کاهش میابد

7-اجرای این روش آسان و اکثر مردم با آن آشنا هستند.

8- آلودگی ایجاد نمی کند

معایب:

البته پایین بودن شدت تابش انرژی خورشیدی وراندمان حرارتی تجهیزات خورشیدی، باعث شده که اغلب این تجهیزات از مقبولیت مناسبیبرخوردار نباشند.

از جمله مشکلات عمده خشک‌کن‌های خورشیدی، کارآیی پایین صفحاتجمع‌کننده انرژی خورشیدی، تهویه کند هوا در درون خشک‌ کن و کندی سرعت خشک شدن بههمراه کندانس رطوبت در طبقه‌های میانی خشک‌ کن است.  

محمود دهقانیان- (کارشناس مدیریت جهادکشاورزی بوانات)